Brzostek

Powierzchnia: 122,19 km2

Ludność: 13 370 mieszkańców

w tym miasto Brzostek 2 721 mieszkańców

Dane teleadresowe:

39 – 230 Brzostek

ul. Runek 1

tel. (14) 68 30 111, fax (14) 68 03 025

e-mail: ugbrzostek@tel.debica.pl

www.brzostek.pl

Gmina Brzostek położona jest w obszarze zachodnim województwa podkarpackiego i terytorialnie przynależy do powiatu dębickiego. Leży na pograniczu Pogórza Ciężkowickiego i Strzyżowsko-Dynowskiego, które rozdziela przepływająca tędy rzeka Wisłoka. Na zachód rozciągają się pasma należące do Pogórza Ciężkowickiego, które posiada regularny układ grzbietów o przebiegu równoleżnikowym: masyw Liwocza (Liwocz 561 m n.p.m., Mały Liwocz 463 m, Rysowany Kamień 427 m, Wiszowa 409 m i Gilowa Góra 503 m) oraz Wzgórza Dęborzyńskie (Zamczysko 327 m, Buczyna 350 m, Dąbrowa 341 m). Te ostatnie oddzielają dolinę Wisłoki od Kotliny Jodłowskiej. Na wschód od Brzostku ciągnie się Pogórze Strzyżowskie, gdzie dominują wzniesienia układające się równolegle, a ich przebieg jest nieregularny. Należą do niego: Płaskowyż Głobikowski, pasmo Klonowej Góry i Wzgórza Januszkowickie.

W skład gminy wchodzi 19 miejscowości: Bączałka, Brzostek, Bukowa, Głobikówka, Gorzejowa, Grudna Dolna, Grudna Górna, Januszkowice, Kamienica Dolna, Kamienica Górna, Klecie, Nawsie Brzosteckie, Opacionka, Przeczyca, Siedliska Bogusz, Skurowa, Smarżowa, Wola Brzostecka i Zawadka Brzostecka. Największą miejscowością w gminie jest wieś Siedliska-Bogusz, natomiast najwięcej ludności mieszka w miejscowości Brzostek, będącej siedzibą gminy.

Brzostek leży przy drodze krajowej 73 łączącej Pilzno z Jasłem. Należy do najstarszych miejscowości województwa podkarpackiego, potwierdzają to dokumenty pisane w Krakowie. Pierwszy zachowany dokument określający Brzostek jako już zorganizowaną gminę miejską pochodzi z 1367 r. Prawa miejskie miejscowość zachowała do 1934 r. Zostały one jej przywrócone 1 stycznia 2009 r.

Na początku XV w. utworzono w Brzostku parafię. Istniała też szkoła parafialna, szpital i liczne bractwa. W 1474 r. miasto zostało spalone przez wojska węgierskie. Rola Brzostku znacznie wzrastała w XV i XVI w. – stał się on znacznym ośrodkiem produkcji rzemieślniczej. Ważną rolę odgrywało rolnictwo i hodowla bydła. Po wojnach, jakie miały miejsce w XVII w. ożywienie gospodarcze nastąpiło dopiero pod koniec wieku XVIII. Na intensyfikację gospodarki wpływ miało m.in. osiedlenie się w tych stronach ludności żydowskiej zajmującej się głównie handlem i rzemiosłem. W czasie II wojny światowej na mieszkańców spadły krwawe represje ze strony Niemców. W wyniku działań wojennych okolice gminy poniosły znaczne straty zarówno wśród mieszkańców, jak i materialne. Ponowny rozwój miejscowości nastąpił dopiero w latach 70-tych XX wieku.

Gmina Brzostek jest gminą typowo rolniczą, a sama miejscowość Brzostek stanowi centrum usługowo-handlowe dla okolicznych wiosek. Istnieje tu kilka małych zakładów przemysłowych, tutaj koncentruje się handel i usługi.

Malownicze położenie i stosunkowo duża ilość lasów (ponad 25 % obszaru gminy), stwarzają dogodne warunki dla rozwoju turystyki i agroturystyki. W drzewostanie przeważają drzewa liściaste: buki, dęby, brzozy, graby, osiki, olchy, topole i wiązy. Wśród drzew iglastych dominuje jodła.

Cały obszar gminy Brzostek znajduje się w systemach ochrony przyrody: na zachód od drogi krajowej nr 73 Wiśniówka – Jasło znajduje się w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego, natomiast na wschód od drogi krajowej nr 73 Wisniówka – Jasło w granicach Pogórza Strzyżowskiego. W 1993 r. został utworzony Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy, który w południowo-wschodniej części gminy obejmuje 1131 ha. W 1995 r. na terenie wsi Smarżowa został utworzony rezerwat leśno-florystyczny „Kamera” o powierzchni 38,01 ha. Celem jego utworzenia było zachowanie bogatego stanowiska rzadko występującego krzewu ciepłolubnego – kłokoczki południowej oraz dobrze wykształconego zbiorowiska żyznej buczyny karpackiej z wieloma gatunkami roślin górskich i chronionych m.in. widłaka goździstego, skrzypu olbrzymiego, buławnika mieczolistnego i bluszczu pospolitego.

Przez okolicę przebiegają dwa szlaki turystyczne: niebieski – z Dębicy przez pasmo Klonowej Góry do Odrzykonia koło Krosna, oraz żółty – z Siedlisk Tuchowskich przez Brzankę, Gilową Górę, Liwocz, Kołaczyce na szczyt Bardo gdzie łączy się ze szlakiem niebieskim.

Gmina Brzostek to obszar atrakcyjny pod względem turystycznym, nie tylko ze względu na walory krajobrazowe i przyrodnicze, ale także na zabytki przeszłości, do których należą: kościoły, kaplice i kapliczki, zespoły dworsko-parkowe oraz cmentarze z okresu I wojny światowej.