Tunel schronowy pod Żarnowską Górą w Strzyżowie

Tunel schronowy wraz z obiektami pomocniczymi znajduje się we wschodniej części Strzyżowa. Jest to obiekt architektury militarnej, który wchodził w skład całego kompleksu schronowego Fűhrershauptguarier – Anlage Sűd wzniesionego również w Stępinie-Cieszynie. W odróżnieniu od pozostałych schronów kolejowych na terenie Polski, schron w Strzyżowie ma charakter podziemny - został on przekopany pod Żarnowską Górą.

Zespół tunelu schronowego w Strzyżowie został zaprojektowany i zbudowany przez niemiecką firmę "Organisation Todt" w okresie pomiędzy wiosną 1940 r. i latem 1941 r. W skład zespołu w Strzyżowie wchodziły: tunel schronowy dla pociągu sztabowego, bierne schrony zaplecza technologicznego, tunel instalacyjny, 1-torowa bocznica kolejowa, drewniany peron pomiędzy tunelem, a stacją kolejową oraz grobla o nieznanym przeznaczeniu. Z obiektów zachowały się: tunel schronowy wraz z tunelem instalacyjnym oraz schrony zaplecza technologicznego.

Tunel schronowy jest budowlą w całości podziemną na rzucie wydłużonego prostokąta o łącznej długości 438 m i przekroju kolistym o średnicy 8,87m. Ściany boczne są żelbetowe. Sklepienia zostały wykonane z cegły klinkierowej. Z dwóch stron wloty tunelu zamykają żelbetowe przedsionki o długości 11 m. W samej ścianie szczytowej tunelu znajdują się prostokątne otwory o szerokości 5,4 m i wysokości 4,5 m, w których znajdują się potężne dwuczęściowe drzwi żelazne z wywietrznikami w górnej i dolnej części (element oryginalny zachowany do dziś jako jedyny w Polsce).

W dniach 27-28.08.1941 r., w związku ze spotkaniem Hitlera z Mussolinim w Stępinie, w strzyżowskim tunelu bazował pociąg sztabowy Hitlera "Amerika". W 1944 r. obiekt został opanowany przez partyzantów AK. Po wojnie tunel wykorzystywany był do różnych celów, m.in. jako magazyn – lodownia Centrali Rybnej, garaż Spółdzielni Transportu Wiejskiego. W 2002 r. wykonano koncepcję adaptacji tunelu na strzelnicę wojskową. Do adaptacji nie doszło. Dziś jest on udostępniany turystom.

Opiekun obiektu: Muzeum Samorządowe Ziemi Strzyżowskiej im. Z. Leśniaka.

Zwiedzanie tunelu:

Maj - wrzesień: sob. - nd. 10.00-18.00

Lipiec – sierpień: pn. – pt. 10.00-18.00

Pozostałe terminy zwiedzania ustalane indywidualnie, tel. 888 465 105, 889 839 031