Skołyszyn

Powierzchnia: 77,92 km2

Ludność: 12 716 mieszkańców

Dane teleadresowe:

38- 242 Skołyszyn

Skołyszyn 12

tel. /fax (13) 44 910 62 - 64

e-mail: gmina@skolyszyn.pl

www.skolyszyn.pl

Gmina Skołyszyn położona jest w malowniczym pejzażu Pogórza Ciężkowickiego, na krańcach Dołów Jasielsko-Sanockich. Przez teren gminy przebiega ruchliwa droga krajowa nr 28 relacji Zator -Medyka.

Administracyjnie gmina należy do powiatu jasielskiego i województwa podkarpackiego. Graniczy od południa, zachodu i północy z gminami należącymi do województwa małopolskiego (Lipinki, Biecz, Szerzyny). Sąsiaduje od wschodu z gminą Jasło, a od północnego-wschodu z gminą Brzyska.

W skład gminy wchodzi 14 miejscowości: Bączal Górny, Bączal Dolny, Harklowa, Jabłonica, Kunowa, Lisów, Lipnica Górna, Przysieki, Pusta Wola, Siedliska Sławęcińskie, Sławęcin, Siepietnica, Skołyszyn i Święcany.

Najstarsze ślady osadnictwa na tym terenie pochodzą z epoki brązu (1800-700 p.n.e.), są to m.in. fragmenty ceramiki i narzędzi pochodzących z Lisowa, Święcan, Przysiek i Sławęcina. Rozwijająca się u schyłku epoki brązu oraz w epoce żelaza tzw. kultura łużycka, pozostawiła po sobie grodzisko w Lisowie. Tamtejszy gród obronny istniał także we wczesnym średniowieczu. W XIII wieku rozpoczęła się na tych terenach akcja osadnicza zainspirowana przez Benedyktów z Tyńca i kontynuowana przez cystersów z Koprzywnicy. Wtedy to powstała Siepietnica, zaś w XIV wieku Sławęcin, Kunowa i Skołyszyn. Dobra skołyszyńskie w XV wieku należały do Taszyńskich, następnie Sułowskich, a w XIX wieku Tabaczyńskich. W latach 1841-1861 właścicielem Skołyszyna był Prosper Zborowski. Podczas rabacji galicyjskiej w 1846 roku chłopi złupili dwory w Skołyszynie i Bączalu Dolnym. Po Zborowskich dobra skołyszyńskie należały do Klobassów, potem Czyszczanów i Brykczyńskich. W czasie I wojny światowej ucierpiał Skołyszyn i pozostałe wsie gminy, zwłaszcza podczas bitwy gorlickiej w maju 1915 roku. Była ona przełomowa dla losów frontu galicyjskiego. Wielkie zwycięstwo wojsk austriacko - niemieckich, okupione ciężkimi stratami, zostało upamiętnione budową cmentarzy mauzoleów. II wojna światowa przyniosła zniszczenie zbudowanemu przez Klobassów pałacowi w Skołyszynie. Został on spalony w styczniu 1945 roku przez Niemców. Lata powojenne to mozolna odbudowa ze zniszczeń oraz systematyczny rozwój gminy.

Lata wytężonej pracy mieszkańców i samorządu przyczyniły się do dzisiejszego wizerunku gminy: miejsca z tradycjami rolniczymi i prężnie rozwijającą się produkcją, handlem i usługami. Gmina Skołyszyn to jednocześnie ciekawy i nieodkryty turystycznie obszar Podkarpacia z bardzo zróżnicowanym ukształtowaniem terenu. Dominują tu pagórki, ale liczne są także rozległe doliny. Krajobraz bogaty jest w duże skupiska leśne, liczne pola uprawne, zbiorniki wodne, poprzecinany jest rzekami: Olszynką i Ropą oraz potokami. Jest to miejsce gdzie istnieją doskonałe warunki do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej, konnej, a zimą - narciarstwa. Przez obszar gminy prowadzi szlak spacerowy od Przybyszówki do Święcan oraz szlaki turystyczne wiodące na Liwocz, gdzie zachowały się prastare okazy – pozostałości puszczy karpackiej. Obfitują one w wiele gatunków flory i fauny. Są one schronieniem dla zwierząt, gdzie indziej rzadkich lub zupełnie wytępionych. Zachowane w gminie masywy leśne, szczególnie w Lisowie i Jabłonicy stwarzają dogodne warunki do pieszych wycieczek, zbioru runa leśnego oraz wypoczynku w bliskim kontakcie z naturą. Miłośnicy sportów wodnych mogą skorzystać z oferty ośrodka rekreacji wodnej w Skołyszynie. Na kilku zbiornikach można popływać na kajakach, rowerkach wodnych lub łodziach. Wędkarze swój raj odnajdą w wodach rzeki Ropy i Olszynki, przyjemności dostarczy im również wędkowanie na stawach rybnych w Siepietnicy. Poszukiwacze wrażeń mogą w Bączalu Dolnym skorzystać z oferty tras quadowych, a miłośnicy zwierząt z oferty mini zoo i wioski indiańskiej w Kunowej. Pasjonaci historii również odnajdą tutaj coś dla siebie. Na terenie całej gminy znajdują się cenne zabytki architektury, pamiątki przeszłości oraz pomniki i rezerwaty przyrody. Wiele z zabytków z uwagi na swoją wartość historyczną znajduje się już dzisiaj m.in. w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Z pozostałych warto odwiedzić drewniane kościoły w Święcanach i Sławęcinie, a także murowaną świątynię w Harklowej. Lata świetności dworu i spalonego w 1945 roku pałacu przypominają pozostałości zabudowań dworskich w Skołyszynie, Przysiekach, Kunowej i Święcanach oraz park w Skołyszynie z unikalnymi ponad stuletnimi gatunkami drzew m.in. miłorzębem. Dla patrioty miejscami refleksji będą cmentarze wojenne, pomniki i płyty pamiątkowe, które są niemymi świadkami skropionej potem i krwią historii tego obszaru. W centrum Harklowej znajdują się maszyny i urządzenia związane z przemysłem wydobywczym, które przypominają o czasach, gdy na tym terenie prężnie działały kopalnie ropy naftowej a czarna maź była źródłem bogactwa wielu mieszkańców. Łowcy meteorytów mogą podczas wędrówek powiększyć swoje zbiory. Nie będzie to pierwsza skała z kosmosu z tego obszaru, ta oficjalnie zarejestrowana zaczerpnęła nazwę „Święcany” od miejscowości w której została znaleziona. Po wędrówkach pełnych wrażeń smakosze dań tradycyjnych i nie tylko pośród oferty barów, zajazdów i restauracji znajdą coś, co zaskoczy ich podniebienie.

Zamiast planować drogie ,zagraniczne wyjazdy w miejsca obfitujące w tłumy turystów może warto odwiedzić ten skrawek Polski, chociażby po to by „dać pstryczka w nos” Stanisławowi Jachowiczowi – poecie i pedagogowi, który w XVIII wieku napisał:

„Cudze chwalicie, swego nie znacie,

  Sami nie wiecie, co posiadacie.”